رابطه سرعت جنگنده با ردیابی شدن
جتهای جنگنده نظامی جزو سریعترین هواپیماها در تاریخ هوانوردی به حساب میآیند. اما برای برخی از این هواپیماها در اوایل دهه ۱۹۹۰، سرعت فوقالعادهشان باعث میشد تا هدف رادار دشمن قرار بگیرند. یکی از این نمونهها، F-117 Nighthawk است، یک جت جنگنده پنهانکار که از خدمت ارتش خارج شده اما هنوز پرواز میکند. این هواپیما در حین پرواز علاوه بر گرمای بسیار، نوسانات آیرودینامیکی ایجاد میکرد؛ این پدیده، معمولاً هنگام حرکت با سرعتهای بسیار بالا، عملاً موقعیت آن را در آسمان لو میداد. در این حالت، توانایی جت برای مخفی ماندن از بین میرفت.
مشکل اصلی به طراحی کلی هواپیمای پنهانکار مربوط میشد. ترکیب شکل هواپیما، استفاده از مواد جاذب رادار و خروجی موتور، یک اثر مشخص و قابل شناسایی بوجود میآورد. هر چه جت سریعتر پرواز میکرد، این اثر واضحتر میشد تا جایی که کاملاً توسط رادار قابل شناسایی بود. علاوه بر این، پیشرفت توانایی رادار دشمن در ردیابی هواپیماهای پنهانکار، این مشکل را تشدید میکرد. بنابراین خلبانان مجبور بودند برای جلوگیری از شناسایی، زیر سرعت صوت پرواز کنند. این تنها راهی بود که میتوانستند از آن برای مخفیکاری و محافظت از خود بهره ببرند.
هواپیمای پنهانکار دیگری به نام B-2 Spirit با مشکلات مشابه مواجه بود؛ مانند نایتهاوک، این هواپیما هم پسسوز نداشت. این کار بهطور عمدی انجام شد تا اثر راداری هواپیما کاهش یابد. اما با تمرکز بر مخفیکاری، این هواپیماها معمولاً از مانورهای پرسرعت اجتناب میکردند که کارایی آنها را محدود میساخت. خلبانان مجبور بودند مسیر پروازی محدودی را حفظ کنند و هرگونه انحراف از مسیر تعیینشده میتوانست خطرساز شود.
تحول در هواپیماهای پنهانکار
هواپیماهای پنهانکار اولیه برای مخفی ماندن با محدودیتها و مشکلات بسیاری روبهرو بودند، اما با گذشت زمان فناوری آنها پیشرفت کرد. طراحی بدنه و سیستم خروجی موتور بهبود یافت، و این یعنی جنگندهها دیگر مجبور نبودند سرعت خود را فدای قابلیت پنهانکاری کنند. تا سال ۲۰۰۵، مهندسان بسیاری از مشکلات قبلی را برطرف ساختند؛ از این رو، جنگنده جدید F-22 Raptor به پیشرفتهترین هواپیمای پنهانکار تبدیل شد.
به علاوه، مواد جاذب رادار نیز بهبود یافت و محل قرارگیری موتور هم تغییر کرد؛ به همین دلیل این امکان برای خلبان فراهم شد تا مسیر پرواز خود را به صورت دلخواه تغییر دهد و دیگر نیازی به رعایت مسیرهای محدود و باریک قدیمی وجود نداشت. به این ترتیب، هواپیماها مشکلات گذشته را پشت سر گذاشتند و در عین حال مزیت پنهانکاری خود را از دست ندادند، همان چیزی که آنها را خاص کرده بود.
امروزه جنگندههای پنهانکار جزو پیشرفتهترین هواپیماهای جهان محسوب میشوند. اف-۲۲ رپتو همچنان یک جنگنده برتر است که با موتورهای قدرتمند خود میتواند بدون نیاز به پسسوز، پرواز مافوق صوت انجام دهد. F-35 Lightning II، یکی از ۱۷ جنگنده برتر جهان، نیز توانایی انجام مأموریتهای متنوع از جمله نبرد هوایی و حملات زمینی را دارد. هر دو این هواپیماها نماد تکنولوژی پنهانکاری هستند و نشان میدهند که این فناوری تا چه حد پیشرفت کرده است.
